Stereotypy o Japończykach
Chyba każdy z nas choć raz spotkał się ze z opinią, że absolutnie każdy Japończyk kocha anime lub, że absolutnie wszyscy Japończycy codziennie jedzą sushi, bo to przecież podstawa ich diety. Wydaje mi się, że nie trzeba jakoś szczególnie argumentować stwierdzenia, że zdania zaczynające się od „wszyscy” i „każdy”, przeważnie w większym lub mniejszym stopniu, ale jednak, zwykle mijają się z prawdą, niezależnie od tego, jaka informacja pojawi się w ich dalszej części. Prowadzą one w końcu do generalizacji i często stają się podstawą wielu stereotypów.
O tym, że jednak nie wszyscy Japończycy są oddanymi fanami mang i anime wspominałam już pobieżnie w poprzednich postach. Owszem, nie zabraknie w Japonii osób, które się nimi interesują, ale powiedzenie, że jest tak w przypadku wszystkich, czy nawet większości Japończyków, to zwyczajne wyolbrzymienie. Jak zapewne dobrze wiecie – nie każdy Japończyk ma również kolorowe włosy, chodzi na co dzień w cosplayu i uwielbia „kawaii rzeczy”. Bardzo ciekawe jest zresztą, że właśnie to, co w japońskiej kulturze jest właściwie subkulturą (manga/anime/cosplay), „wyemigrowało” z Japonii i rozpowszechniło się na całym świecie, ale to temat na całą pracę magisterską 🙂
To samo dotyczy kwestii codziennego jedzenia sushi – chociaż w Japonii znajdziemy o wiele więcej knajp je serwujących, niż chociażby w Warszawie, a ponadto często zdarzy się, że ich ceny będą o wiele niższe niż u nas – nie oznacza to, że sushi funkcjonuje tam jako codzienna przekąska. Wręcz przeciwnie – Japończycy bardzo rzadko przygotowują sushi w domu, a chodzenie do restauracji z sushi jest już raczej zarezerwowane na jakieś bardziej specjalne okazje. Gdy byłam w Japonii, zostałam do jednej z takich restauracji zabrana na urodziny i dowiedziałam się, że jest to dosyć popularny zwyczaj.
A co ze stereotypami typu „wszyscy Japończycy są chorobliwe nieśmiali” czy też „Japończycy nie okazują emocji”. Okazuje się, że całkiem spora liczba osób uważa, że Japończycy są bardzo niechętni do rozmów czy nawiązywania jakichś bliższych relacji międzyludzkich, szczególnie z obcokrajowcami. Oczywiście – w Japonii z pewnością jest wiele nieśmiałych osób… tak jak i w każdym innym kraju! Nie zabraknie jednak również super pewnych siebie, szalonych imprezowiczów, dowcipnych youtuberów, czy pragnących poznać świat studentów wyjeżdżających na wymiany zagraniczne 😉
A co do „nieokazywania emocji” : kultura japońska należy do kultur wysokiego kontekstu. Oznacza to, że w przeciwieństwie do naszego kręgu kulturowego, często wiele informacji i uczuć nie jest tam przekazywana w werbalny sposób. Czasem trzeba po prostu „wyczuć atmosferę” i domyślić się, co nasz rozmówca może mieć na myśli. Sorry, taki mamy klimat.
O wiele większe znaczenie niż u nas mają również gesty. Jeszcze inną kwestią jest istnienie w japońskiej świadomości społecznej takich pojęć, jak „honne”(本音) i „tatemae”(建前) („prawdziwe uczucia”, które w teorii powinno się ukrywać oraz „fasada”, którą w założeniu należy pokazywać publicznie), o których szerzej wypowiedziałam się w jednym z poprzednich postów 😉 Tak czy inaczej to nie jest tak, że Japończycy zachowują zawsze kamienną twarz, że honor nie pozwala im się uśmiechać czy coś w tym stylu. Wystarczy zresztą obejrzeć tzw. variety show w japońskiej telewizji, żeby zrozumieć, że Japończycy uwielbiają się śmiać (również za samych siebie!) i opowiadać dowcipy. A że w pierwszym kontakcie wolą być ostrożni, cóż, lepiej być ostrożnym, niż spoufalać się z kimś, kto sobie tego nie życzy.
Nie zmienia to faktu, że nie należy wrzucać wszystkich do jednego worka – tak jak cała reszta świata, społeczeństwo japońskie również bardzo dynamicznie się zmienia, więc nie da się go tak łatwo zaszufladkować.
A z jakimi stereotypami lub niesłusznymi, Waszym zdaniem, opiniami na temat Japonii i Japończyków Wy się spotykacie?